در هنگامه چالش فرهنگ ديني خاورميانه و شمال آفريقا نسبت به مغرب زمين ـ كه اصطلاحا برخورد تمدن‌ها خوانده مي‌شود ـ به يك جنبه كمتر توجه شده: طيف رنگ‌هاي مادون قرمز تا ماوراء‌بنفش در داخل هر فرهنگ، و خصومت خرده‌فرهنگ‌ها كه گاه آشتي‌ناپذيرتر از برخورد فرهنگ‌هاي دو ملت به نظر مي‌رسد. يك خرده فرهنگ ايران عميقا خاورميانه‌اي و صحرايي است، در حالي كه بخشي ديگر از همين جامعه خود را ذاتا، و نه تنها از نظر گرايش سياسي، در حوزه فرهنگ اقوام اروپايي‌نژاد مي‌داند. بدگماني، بددلي، ناسازگاري و درگيري لايه‌هاي خرده‌فرهنگي، در نبردي محلي و دروني، موضوع مشاهدات اين كتاب است. چنين نبردهايي سبب گرفتاري‌هاي بين‌المللي و تا حد زيادي تعيين‌كننده نتيجه كشمكش‌هاي ايران با قدرت‌هاي خارجي است. خرده‌فرهنگ‌هاي سرزميني كه امروزه ايران نام دارد همواره شكست از مهاجم خارجي را به سازش در ميان خود ترجيح داده‌اند. اولي مرثيه‌اي است عظيم، دومي حقارتي است غيرقابل تصور.