فکر دموکراسی سیاسی به مثابه توسعه سیاسی جامعه یکی از ارکان شکلدهنده توسعه متوازن است و بدون تحقق آن تصور جامعه توسعه یافته انگارهای خام و موهوم خواهد بود. شکلگیری دموکراسی، به عنوان یک روند و جریان ـ مستلزم پایبندی دولتها و ملتها به پارهای لوازم اجتنابناپذیر است. همانگونه که تشکیل دو پدیده دولت ـ ملت نیز در شمار دستآوردهای مدرنیته است، برای استقرار تمام و کمال دموکراسی سیاسی، عینیت یافتن همهسویه مشارکت سیاسی به اندازه اجرایی شدن شایستهسالاری، ضروری است؛ همانطور که وجود نهادهای متکثر مدنی و به تبع آن پیدایش جامعه مدنی، به میزان ظهور احزاب، لازم و ملزوم است.
