تقي اِراني: يک زندگي کوتاه درواقع سفرنامه است، روايت دوراني که يک قرن با ما فاصله دارد. در اين کتاب از خلال زندگي تقي اراني به ميراث نظري‌اش پي مي‌بريم که سه بُعد دارد؛ بُعد اول مربوط است به مفهوم اراده که مفهومي روانشناسي است و تحت تأثير نظريه‌ي ويلهلم وونت؛ بُعد دوم عاملي است که باعث مي‌شود اعمال ما هوشمندانه باشند و از آنجايي که عزم به عمل منتهي مي‌شود، اراني اساس را بر نقش تعيين‌کننده‌ي قدرت منطق و استدلال مي‌گذارد و بُعد سوم را که نحوه‌ي بروز اين منطق در حيطه‌هاي مختلف فعاليت انساني است مطرح مي‌کند. به نظر اراني فيزيک شيمي و زيست‌شناسي تجلي منطق ديالکتيک‌اند و همين منطق در قلمرو علوم انساني به‌ويژه فلسفه‌ي اجتماعي و سياسي متجلي مي‌شود.