بازگشت به پنج‌رود زندگينامه‌ي خيالي رودکي است. ماجراي رمان از زمان کهنسالي رودکي آغاز مي‌شود، هنگامي که به دستور امير نوح ساماني نابينا شده و به سياهچال افتاده و حالا بايد با پاي پياده، با راهنمايي پسرک نوجواني به نام شيرافکن، رهسپار زادگاهش، روستاي پنج‌رود، شود. اميرالشعرا در اين مسير طولاني پيوسته مراحل مختلف زندگي خود را مرور مي‌کند: از کودکي‌‌اش در پنج‌رود و تحصيلش در سمرقند، جايي که شعرهايش رفته‌رفته بر سر زبان‌ها مي‌افتند، تا زماني که در دربار امير نصر ساماني به مقام اميرالشعرايي مي‌رسد و به ثروت و مکنتي افسانه‌اي مي‌رسد و سپس مورد غضب پسر او، امير نوح ساماني قرار مي‌گيرد. رمان آميخته‌اي از مطالب مندرج در منابع فارسي و عربي و تخيل نويسنده است و ضمن روايت سرگذشت رودکي، بحث‌هاي عقيدتي و فلسفي مختلفي دربارة مسائلي مانند شعر و شاعري، آيين تصوف، همدلي ميان مذاهب، پا گرفتن جريان‌هاي شيعي در ماوراءالنهر به عنوان رقيبي در برابر خلافت بغداد، نيز در آن مطرح مي‌شود و همچنين بسياري از رسوم و آيين‌ها و باورهاي منطقة ماوراءالنهر به تصوير کشيده مي‌شود.