کتاب گیلگمش چیست؟گیلگمش یکی از شگفتآورترین آثار ادبی تاریخ مکتوب جهان است. بعید است کسی به ادبیات علاقه داشتهباشد و این کتاب را هرگز نخواند. گیلگمش، به عنوان قدیمیترین حماسهی مکتوب بشری، چیزی در حدود 5هزار سال پیش روی 12 لوح خشتی نوشته شده است، و در اکتشافاتی در عراق فعلی (فاصلهی بین دو رود دجله و فرات، میانرودان، بینالنحرین، جایی که بسیاری از مورخان آن را نقطهی آغاز زندگی و تمدن بشر میدانند) به دست آمده است. این میراث شگفتآور بشری، ارتباط بیواسطهی ما با شیوهی اندیشیدن و داستانگویی اجداد بسیار دورمان را ممکن میکند. این بررسی تاریخی، به ما کمک میکند ریشههای بسیاری از ترسها و آرزوهامان را پیدا کنیم، و کمکمان میکند ببینیم بعضی از حماسههای یقینی امروزمان ریشه در چهها دارند.گیلگمش پادشاه زورگویی بوده که دو وجه زمینی و خدایی داشته. مردم شهر از دست زورگویی او عاجز میشوند و به خدایان پناه میبرند. خدایان دستور میدهند مردی آفریده شود که توان جنگ با گیلگمش را داشتهباشد. این مرد که انکیدو نام دارد در جنگل و میان حیوانات وحشی آفریده میشود و همانجا رشد میکند. در ابتدای لوح دوم، انکیدو شکایت مردم از گیلگمش را میشنود و وارد شهر میشود تا با او بجنگد. انکیدو با گیلگمش میجنگد و شکست میخورد، اما گیلگمش پس از آن انکیدو ر دوست خود میخواند و با او سفری را آغاز میکند برای جنگ با دیو جنگل سدر. و از همین پایان لوح دوم است که سفر عجیب و جالب گیلگمش و انکیدو شروع میشود. سفری که گاهی برای رسیدن به قدرت است، گاهی در معرض عشق و هوس و شهوت قرار میگیرد و گاهی در جستجوی جاودانگی و در مواجهه با مرگ است. شباهتهای آشکاری به داستانهایی که ما امروزه به عنوان داستان خضر و موسی و داستان کشتی نوح میشناسیم در این حماسهی پر پیچ و خم و کوتاه موجود است. شیوهی مواجههی روانی انسان کهن در برابر مفاهیمی مثل مرگ، عشق، شهوت، و اخلاق، گنجینهی قابل توجهی برای تمام علاقمندان به تمامی حوزههای ادبیات و علوم انسانی است.گیلگمش سفری قهرمانانهست که بهوضوح اشاراتی به تاریخ سرگذشت بشری تا آن زمان دارد. اشاراتی چه از منظر تغییرات در سکونتهای قبیلهای و یکجا نشینی و چه از منظر تغییرات روحی و روانی. گیلگمش اثری ادبیست با فراز و نشیبهای یک روایت جذاب قهرمانانه، و این مقدار از غنای ادبی و فکری در اثری مربوط به حدود 5 هزار سال پیش، حقیقتن حیرتآور است.نویسندهی گیلگمش کیست؟نویسندهی این قدیمیترین حماسهی بشری نامعلوم است. اما به هر حال این خردهداستانها ریشههای شفاهی نیز دارند و بسیار بعید است چنین میزانی از ظرافت و غنا تنها حاصل خلاقیت یک شخص در یک مقطع تاریخی باشد.بهترین ترجمهی گیلگمشچند ترجمهی خوب از گیلگمش انجام شده، که همان اولین ترجمه که توسط داوود منشیزاده (نشر اختران) انجام شده به نظر بهترین ترجمهی این حماسهست. اما ترجمههای احمد شاملو (نشر چشمه) و محمداسماعیل فلزی (نشر هیرمند) نیز ترجمههای خوبیاند.کتابهای مشابه گیلگمشگیلگمش به علت صفتهای «ترین»اش کتاب خاصیاست. اولین، قدیمیترین، و... اما با این وجود، اگر به این سبک از کتابها علاقهدارید، حماسههای دیگری همچون ایلیاد، اودیسه، شاهنامه، و مهابهاراتا را نیز خواهید پسندید.
