شوهر آهوخانم يک رمان واقع‌گراي اجتماعي است. داستاني پر از جزئيات، که در چيدماني دقيق و هوشمندانه، از خلال روايت آدم‌هايش، سرگذشت جامعه‌اي در حال گذار را بازگو مي‌کند. داستان رمان در سال 1313 در کرمانشاه (شهر زادگاه نويسنده) اتفاق مي‌افتد. سيد ميران، نانواي مذهبي و آبروداري است که با همسر و فرزندانش زندگي مي‌کند. او چند نفر را در همان دکان نانوايي مشغول به کار کرده و آدم معتقد و متشرعي است. همسر او آهو خانم نيز زني بسيار مطيع و منعطف و مهربان است. يکي از روزها، زن بسيار زيبا و جواني به نام هما وارد نانوايي مي‌شود و از همين‌جا ماجرايي تازه کليد مي‌خورد. سيد ميران شيفته‌ي زيبايي و دلبري‌هاي هما مي‌شود و ذهنش مشغول او مي‌ماند. در اين مشغوليت و پيگيري‌هاي مختصر متوجه مي‌شود هما از قبلن ازدواج کرده و طلاق گرفته و بچه هم دارد. ابتدا با توجيه کمک به هما براي برگرداندن او به زندگي سابقش وارد ماجرا مي‌شود تا بلکه از اين طريق ذهن خودش را نيز افسار بزند و از فکر هما بيرون بيايد. اما کم‌کم با مشکلاتي از جمله سه‌طلاقه بودن هما مواجه مي‌شود و گرفتار زنانگي‌هاي شهوت‌انگيز و جواني هما مي‌شود. قصه‌ي داستان را بيش از اين توضيح نمي‌دهيم تا ماجراي قصه لو نرود. در همين طرح کوتاه، مشخص است که نويسنده، تلاش دارد مواجهه‌ي جامعه‌ي سنتي-مذهبي ايراني را با تجدد ظاهري بررسي کند و حرکت جامعه به سمت جهان آزادتر را دقيق‌تر ببيند. آهو (که حيواني زيبا و زميني‌ست) مي‌تواند نمادي براي زنجيرهاي سنت بر پاي جامعه باش و هما (که پرنده‌ي افسانه‌اي سعادت است) مي‌تواند نمادي براي لذت‌هاي دنياي جديد. اين نمادگرايي در رفتار اين دو زن نيز مشهود است. هما بر خلاف آهوخانم، زني بازيگوش است که شغلش رقاصي‌ست و به قول شوهر سابقش زني نيست که در خانه‌ي هيچ مردي بند شود. علي‌محمد افغاني به شکلي بسيار هنرمندانه از خلال داستان زندگي اين سه نفر، جامعه‌اي درآستانه‌ي تغيير را به بوته‌ي نقد مي‌کشد. نويسنده‌ي شوهر آهوخانم کيست؟ علي‌محمد افغاني نويسنده‌ي کرمانشاهي است که شوهر آهوخانم (اولين رمانش) را در سال‌هاي پس از کودتاي 1332 در زندان نوشته است. او داستان‌نويسي واقع‌گرا است که با توصيف‌هاي دقيق جزئيات، در روايت روزمرگي‌ها استادانه عمل مي‌کند. موفقيت‌هاي شوهر آهوخانم شوهر آهوخانم را در ابتدا هيچ ناشري براي چاپ نپذيرفت. کسي داستاني به اين بلندي از يک نويسنده‌ي ناشناس را چاپ نمي‌کرد. اما علي‌محمد افغاني با هزينه‌ي شخصي‌اش کتاب را به چاپ رساند و شوهر آهوخانم از پرفروش‌ترين رمان‌هاي زمان خود شد. شوهر آهوخانم درواقع نخستين رمان (با تعاريف کلاسيک) در زبان فارسي است. کتاب‌هاي مشابه شوهر آهو خانم اگر به اين کتاب علاقه داشته‌ايد، احتمالن کتاب‌هاي ديگري مثل: تنگسير، حاجي آقا، شازده احتجاب، جاي خالي سلوچ، چشم‌هايش، و خروس را نيز ممکن است بپسنديد.