عتيقِ نيشابوري، صد و اندي سال پس از ترجمه‌ي تفسير طبري، در همان راهي که آن عُلماي ماوراءالنّهري هموار کرده بودند قدم برداشت. تأمل عتيق بر جزئيات و شرح دقايق ماجرا در ميان تفسيرهاي کهن فقط با ترجمه‌ي تفسير طبري قابل مقايسه است، با اين تفاوت که روايت او بيش از آن‌که متّکي به هر روايت و منبع مکتوبي باشد، متّکي به خودِ اوست. قصّه‌هايي که از زبان او مي‌خوانيم، از هر سرچشمه‌اي برآمده باشند، بعد از عبور از صافيِ وجود اوست که به دست ما رسيده اند-قصّه‌هاي آشنا و هزاران ساله‌اي که همه‌ي آن‌ها را بارها و بارها خوانده‌ايم و شنيده‌ايم، اما همه با لحن و زباني چنان گرم و گيرا و دل‌انگيز روايت شده‌اند که گويي براي اوّلين‌بار است که به گوش‌مان مي‌خورند.