در نمايشنامه گوگول با استفاده از از موضوعي نسبتا ساده نمايندگان ادارات مختلف يك شهر را در كنار هم گرد ‌آورده و كاستي‌هاي اخلاقي ‌آنان را به سخره مي‌گيرد: خبر ‌آمدن يك بازرس به شهري دور‌افتاده شهردار را به هراس مي‌اندازد و او با جمع كردن مسئولان ادارات مختلف مي‌كوشند سر شكلي به اوضاع ‌آشفته شهر بدهد و براي پنهان كردن نابسامانيها و تخلفات خود و هم‌قطارانش تدبيري بينديشد. از سوي ديگر مردم شهر نيز با خبردار شدن از ‌آمدن بازرسي به صرافت ميافتند تا به هر وسيله اعتراض و دادخواهي خود را از شهردار به گوش بازرس برسانند...