ويكتور هوگو، نه تنها از راه سياسي بلكه بيشتر از راه هنر به مبارزه پرداخته است به‌طوري كه دو كتاب وي به نام‌هاي آخرين روز يك محكوم و كلود ولگرد كه هر دو به زبان فارسي ترجمه شده‌ است همچون يك نويسنده متعهد سعي كرده خواننده را به فكر فرو برد. وي اعدام را قتل ديگري معرفي مي‌كند، قتلي قانوني. در بخشي از كتاب مي‌گويد ”اين اشخاص‌اند كه در كمال خونسردي و بي‌اعتنايي و به حكم قانون و مقررات و تشريفات و به خاطر خير و صلاح عمومي مرا خواهند كشت، آه؛ اي خداي بزرگ!” و در جاي ديگري مي‌گويد ”دريغا؛ در اين امر به هيچ وجه گناه از شخص من نيست بلكه از نفس مسموم فردي محكوم به اعدام است كه همه‌ چيز را پژمرده و فاسد مي‌سازد.”