خيام در خوانشِ تمثيلي خود از تاريخ و فرهنگِ ما، گويي هم‌دليِ نابه‌هنگامي با والتربنيامين، منتقدِ فرهنگيِ مدرنيته دارد. تمثيلِ کوزه‌اي که کوزه‌گرِ دهر بر زمين مي زَنَدش، تکه‌هاي آن به طبيعت بازگشته و در نيروي حيات‌شان هم‌چنان خاطره‌ي انسان و تجربه‌ي او را با خود دارند، با فلسفه ي تاريخِ بنيامين به انطباقِ حيرت‌آوري مي‌رسد. انعکاسِ تصاويرِ حيات و تاريخ و تلاش براي به خاطرآوردنِ طعمِ تجربه‌ها و زمان‌هاي ازدست‌رفته در زبان شاعرانه‌ي خيام، يادآورِ تصاويرِ ديالکتيکي بنيامين است. گويي خيام در نقشِ رستگاري‌بخشِ نورِ بي‌رمقِ درهم شکستگان و درگذشتگان ظاهر مي‌شود و مهم‌تر آن که با زبانِ رباعيات آن‌ها را به آينده مخابره مي‌کند. تمثيل‌هايي را که خيام از گذشته به آينده منتقل کرده است مي‌توان هم‌چنان در زمانِ حال به کار گرفت. اين خاصيتِ تمثيل است که چونان دوره‌گردي، گَردِ تجربه از هرچيز و هرجا بر سيمايش نشسته، آن را در خود ثبت مي‌کند و به انتظارِ مورخ «دوره مي‌کند شب را و روز را، هنوز را». اين کتاب به‌واسطه‌ي برخي متونِ مرتبط با انديشه‌ي خيامي و با بهره‌گيري از فلسفه‌ي تاريخِ والتر بنيامين سويه‌ي تمثيليِ تاريخِ ما تا آستانه‌ي تجدد را بازخواني مي‌کند.