يكي از مهمترين اتفاقات سياسي ـ مذهبي كه در قرن سوم هجري قمري رخ داد، تشكيل دولت فاطمي بود. دولتي كه با نام اسماعيليه مشهور شد. خلفاي فاطمي، فرمانروايي جهاني و مذهبي را حق خود مي‌دانستند، و ادعا داشتند كه نسبشان به فاطمه، دختر پيامبر مي‌رسد و نامشان نيز از همين نسبت حكايت مي‌كند. علاوه بر اسماعيلي و فاطمي، اين سلسه را علوي هم مي‌نامند.