نقل است که نخست وزیر فرانسه،کلمانسو، اندکی پیش از مرگش در 1929 در گپی دوستانه با نمایندهی جمهوری وایمار به پرسشی دربارهی مسبب شروع جنگ اول جهانی پاسخ داده است. از کلمانسو سوال شد: «به نظر شما مورخان آینده در خصوص این موضوع بحثانگیز و بغرنج چه رویکردی خواهند داشت؟» او پاسخ داد: «جواب این سوال را نمیدانم. اما اطمینان دارم که نخواهند گفت بلژیک به آلمان حمله خواهد کرد.» ارتباط میان واقعیتها، نظرها و تفسیرها را اجزایی متفاوت میپندارند که جدای از یکدیگرن. «حقیقت» بر بستری از واقعیتهای تثبیتشده غنوده و اجماعی عمومی بر سر آنها وجود دارد؛ به معنای دقیق کلمه، این واقعیتها همان تفسیرها و نظرها هستند؛ انکار حقیقت، انکار واقعیتهای تثبیتشده است.
