پسماند از منظری باستان شناختی در اصل، شامل مجموعهای از اشیاء و چیزهای طبیعی یا مصنوعی است که در جریان زندگی کارکرد و فایده خویش را از دست داده و در قالب اشیاء و چیزهای بی کاربرد و مصرف شده از چرخه زیست خارج و دورریز میشود. در فرایند مورد بررسی باستان شناسان یعنی چرخه تولید تا دورریز، پسماند در آخرین حلقه زیست چیزها و در نتیجه، محور مباحث باستان شناختی قرار دارد. این اشیاء بی کاربرد در اصل موادی هستند که روزی در گذشته دور یا نزدیک در جریان زندگی توسط سازندگان با استفاده کنندگان شان شکسته، تخریب شده، استفاده شده و در نهایت رها شدهاند. شیء با کنار گذاشته شدن، از چرخه کارکرد خارج میشود و وقتی با اشیاء ناهمجنس در مجموعهای بی نظم و مختلط قرار میگیرد، تبدیل به دورریزی کم ارزش و کنار گذاشته شده به نام زباله میشود. بر این اساس، زباله در واقع مجموعه دورریزها و مصرف شده هاست (نک. پاپلی و دیگران، 1395)؛ اشیایی ویران که به سبب استهلاک یا تغییرات ماهوی توانایی برآورد نیازها و نیل به اهداف استفاده کنندگانشان را از دست دادهاند. از سوی دیگر اما، این اشیاء استفاده شده علی رغم خروج از بافت اولیه و محل مورد استفادهشان، همچنان در صورت بررسی میتوانند بازگوکننده روایتهایی از زندگان و جامعهای که آنها را به عنوان زباله به حاشیه زندگی رانده، باشند.
