در کتاب نيلوفر و مرداب، تيچ نات هان، در متن آن حکمتي که "رنج و گنج" يا "گِل‌و‌گُل"، را لازم و ملزوم يکديگر مي‌داند، راه‌هايي را براي دمساز شدن با رنج بدون مقهورشدن به‌وسيلي آن معرفي مي‌کند.
تيچ نات هان در اين کتاب، با شفافيت و احساس طربي که اکنون ديگر مهر و امضاي اوست، در مقام آموزگاري که هنر شادکامي را آموزش مي‌دهد، به ما کمک مي‌کند تا شگفتي‌هايي را که هم در درون و هم در اطراف ماست بازشناسيم و از آنها اثر پذيريم، همان شگفتي‌هايي را که در گذر ايام آنها را بديهي انگاشته و نسبت به آنها بي‌توجه شده‌ايم. در همين مسير، او با ما از درنگ‌کردن، تنفسِ ذهن‌آگاهانه و تمرکز عميق سخن مي‌گويد و از اين مي‌گويد که چگونه اين اعمال مي‌توانند نيروي ذهن‌آگاهي را در بطن زندگي هرروزي خلق يا بيدار کنند.
به مدد ذهن‌آگاهي و نيروي حاصل از آن، مي‌توانيم درد و رنج را در بربگيريم و آن را آرام سازيم؛ و مي‌توانيم، همچون نيلوفري که در مرداب بشکفد، بي‌درنگ حدي از آزادي و نيز ذهن و و ضمير شفاف‌تر را براي خود به ارمغان بياوريم.
