شعر فارسي مهم‌ترين منابع براي شناسايي قوم ايراني و جهان‌بيني او در دوران بعد از اسلام است، اگر نگوييم حتي پيش از اسلام. نتيجه آن كه ما هر كوششي براي شناخت گذشته‌ي خود بكنيم، سر و كارمان نخست با شعر خواهد بود. براي مثال نمي‌توانيم تاريخ ايران، اين هزار ساله را بنويسيم، مگر آن‌كه در اين توده عظيم ديوان‌هاي شعر غوطه بزنيم. شعر فارسي در طيّ عمر هزار و صدساله خود، ذخيره حيرت‌آوري از معاني گوناگوني را در خود نهفته است. موزون کردن کلام، جستن اکسير دانايي و چيره شدن بر تاريکي بوده است. از اين رو اين مجموعه را جام‌جهان‌بين ناميديم. جام، مظهر دانايي و جلوه‌گاه انديشه شاعرانه ايراني است. مقاله‌هاي اين کتاب، آزمايش‌هايي در زمينه ادبيّات‌تطبيقي و نقد ادبي است که هر دو در زبان ما خيلي جوان هستند. پژوهش‌هاي تطبيقي، ما را بر آن‌چه داريم بهتر آگاه مي‌کند و مجال مي‌دهد تا در دوره‌هاي مختلف و سرزمين‌هاي مختلف را در کنار هم بسنجيم. جام جهان‌بين طي سال‌ها در دانشکده‌هاي مختلف، در حکم يک کتاب درسي بوده است.