بارتلبي و شرکا اولين کتابي است که از انريکه بيلا-ماتاس و با اجازي خودش به فارسي بازگردانده مي‌شود. بيلا-ماتاس از همان بدو نوشتن، به‌قول خودش روي "ادبيات مخاطره" يا به‌عبارتي ادبياتِ امتحان‌پس‌نداده شرط بست. "بارتلبي و شرکا" (2000) در واقع يکي از آن قمارهاي غريب و تجربي او است با مفهوم "ژانر" که اين پروژه را در "ناخوشي مُنتانو" (2002) و "دکتر پاسابِنتو" (2005) پي مي‌گيرد و يک "سه‌گاني متا-ادبي" (Trilogيa Meta-Literaria) با محوريت مسئلي "هويت" نويسنده و هنرمند به‌دست مي‌دهد. وقتي بارتلبي و شرکا در اسپانيا به چاپ مي‌رسد، ميان منتقدين ولوله‌اي برپا مي‌شود که آيا اين اثر را رمان (Novela) بنامند، ضدّ-رمان ((Anti-Novela بنامند و يا مِتا-رمان (Meta-Novela). اما فارغ از اينکه ژانر اين اثر را چه بنماميم، بيلا-ماتاس در بارتلبي و شرکا سراغ "هزارتويي‌هايي از نَه" و "آدم-نَه‌ها"ي کمياب و بديعي رفته و آن‌ها را چنان با واقعيت و خيال درهم‌آميخته‌ که خوانندي راحت‌طلب معاصرش را با فضاهايي يکسر پارادوکسيکال مواجه‌ مي‌کند و مفهوم رمان‌خواندن را دست‌کم براي چند ساعتي در تعليق نگه مي‌دارد. نويسندي گوشه‌نشينِ بارسلونايي شوخ‌طبعانه و هوشمندانه "مجمع‌الکواکبي" از مؤلفاني ساخته که به سندرم بارتلبي محرّرِ هرمان ملويل گرفتار آمده‌اند و در فراسوي نيک و بد قلم را زمين گذاشته و در صلاتِ‌ظهري آفتابي، پيش از آن‌که متوسط‌الحال‌ها هوا را غبارآلود کنند، ترجيح داده‌اند تا در يک رمان، يک قصه، يک تک‌شعر، يک سطر و حتا يک کلمه زندگي کنند؛ در يک نَه!